ตำลึง (Ivy Gourd) ผักพื้นบ้านที่พบเห็นได้ทั่วไปตามรั้วบ้าน หรือขึ้นเองตามธรรมชาติ เป็นพืชที่หลายคนอาจมองข้าม แต่แท้จริงแล้วตำลึงนั้นอุดมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการและสรรพคุณทางยามากมาย จนได้ชื่อว่าเป็น “ยอดสมุนไพร” ที่ไม่ควรมองข้ามเลยทีเดียว
คุณค่าทางโภชนาการของตำลึง
ตำลึงเป็นพืชที่มีแคลอรีต่ำ แต่อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุที่จำเป็นต่อร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง:
- วิตามินเอสูง: มีส่วนช่วยในการบำรุงสายตา ป้องกันโรคตาฟาง และช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย
- วิตามินซี: ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทาน ป้องกันหวัด และช่วยในการดูดซึมธาตุเหล็ก
- เบต้าแคโรทีน: เป็นสารตั้งต้นของวิตามินเอ และยังเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพ ช่วยปกป้องเซลล์จากความเสียหาย
- ธาตุเหล็ก: สำคัญต่อการสร้างเม็ดเลือดแดง ป้องกันภาวะโลหิตจาง
- แคลเซียมและฟอสฟอรัส: ช่วยเสริมสร้างกระดูกและฟันให้แข็งแรง
- ใยอาหาร: สูง ช่วยในการขับถ่าย ป้องกันท้องผูก และช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
- สารต้านอนุมูลอิสระ: เช่น ฟลาโวนอยด์ คาโรตีนอยด์ ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงของโรคเรื้อรังต่างๆ
ประโยชน์ของตำลึงต่อสุขภาพที่โดดเด่น
ด้วยคุณค่าทางโภชนาการที่หลากหลาย ทำให้ตำลึงมีประโยชน์ต่อสุขภาพในหลายๆ ด้าน ดังนี้:
- บำรุงสายตา: ด้วยวิตามินเอและเบต้าแคโรทีนที่สูงมาก ตำลึงจึงเป็นเลิศในการบำรุงสายตา ป้องกันภาวะตาพร่ามัวในเวลากลางคืน หรือโรคตาฟาง
- ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด: มีการศึกษาพบว่าสารบางชนิดในตำลึงมีฤทธิ์ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ จึงมีประโยชน์ต่อผู้ป่วยเบาหวาน
- แก้ร้อนใน ลดไข้: ตำลึงมีฤทธิ์เย็น ช่วยลดอาการร้อนใน ดับกระหาย และลดไข้ได้
- ป้องกันภาวะโลหิตจาง: อุดมไปด้วยธาตุเหล็ก ซึ่งเป็นแร่ธาตุสำคัญในการสร้างเม็ดเลือดแดง ช่วยป้องกันและรักษาภาวะโลหิตจาง
- บำรุงผิวพรรณ: สารต้านอนุมูลอิสระและวิตามินซีช่วยให้ผิวพรรณสดใส ลดเลือนริ้วรอย และชะลอความเสื่อมของเซลล์ผิว
- ช่วยลดน้ำหนัก: เป็นผักที่มีแคลอรีต่ำ มีใยอาหารสูง ทำให้อิ่มนาน ลดความอยากอาหาร
- ป้องกันท้องผูก: ใยอาหารในตำลึงช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานได้ดีขึ้น
- บำรุงกระดูกและฟัน: แคลเซียมและฟอสฟอรัสเป็นแร่ธาตุสำคัญในการเสริมสร้างความแข็งแรงของกระดูกและฟัน
- ขับสารพิษในร่างกาย: สารต้านอนุมูลอิสระและใยอาหารช่วยในการขับของเสียและสารพิษออกจากร่างกาย
วิธีนำตำลึงมาใช้ประโยชน์
ตำลึงสามารถนำมาปรุงอาหารได้หลากหลายเมนู ทั้งคาวและหวาน เช่น:
- แกงเลียง: เมนูยอดนิยมที่อุดมด้วยผักหลายชนิด รวมถึงตำลึง
- แกงจืดตำลึงหมูสับ: เมนูง่ายๆ ที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ
- ผัดตำลึงไฟแดง: เมนูผัดที่รสชาติจัดจ้าน
- ลวกจิ้มน้ำพริก: ทานคู่กับน้ำพริกเป็นผักเคียง
- ตำลึงลวก: นำไปทำเป็นเครื่องเคียงในอาหารต่างๆ
นอกจากนี้ ยังสามารถนำตำลึงไปคั้นน้ำดื่ม เพื่อรับประโยชน์จากวิตามินและแร่ธาตุต่างๆ ได้โดยตรง
ข้อควรระวัง
แม้ตำลึงจะมีประโยชน์มากมาย แต่ก็ควรบริโภคในปริมาณที่พอเหมาะ ไม่มากเกินไป และควรล้างทำความสะอาดให้ดีก่อนนำไปรับประทานเสมอ ผู้ที่มีโรคประจำตัว หรือกำลังรับประทานยาใดๆ ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญก่อนบริโภคเพื่อความปลอดภัย
สรุป
ตำลึงเป็นพืชผักที่หาได้ง่าย ราคาถูก แต่เต็มเปี่ยมไปด้วยคุณประโยชน์ต่อสุขภาพอย่างคาดไม่ถึง การเพิ่มตำลึงในมื้ออาหารประจำวันจึงเป็นทางเลือกที่ดีในการดูแลสุขภาพของคุณให้แข็งแรงจากภายในสู่ภายนอก อย่ามองข้ามผักริมรั้วธรรมดาๆ ชนิดนี้ เพราะตำลึงคือขุมทรัพย์ทางโภชนาการและยาดีจากธรรมชาติอย่างแท้จริง
